Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế bản đồ tư duy trong dạy - Học Sinh học 12

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 THIẾT KẾ BẢN ĐỒ TƯ DUY 
TRONG DẠY - HỌC SINH HỌC 12 
 Trần Thái Toàn - THPT Thành Sen 
 Việc ghi chép thông thường theo từng hàng chữ khiến chúng ta khó hình dung 
tổng thể vấn đề, dẫn đến hiện tượng đọc sót ý, nhầm ý, hạn chế tư duy logic. Còn 
bản đồ tư duy tập trung rèn luyện cách xác định chủ đề rõ ràng, sau đó phát triển ý 
chính, ý phụ một cách logic. Các bản đồ tư duy không chỉ cho thấy các thông tin 
mà còn cho thấy cấu trúc tổng thể của một chủ đề và mức độ quan trọng của những 
phần riêng lẻ trong đó đối với nhau. Nó giúp bạn liên kết các ý tưởng và tạo các 
kết nối với các ý khác. 
 Để xây dựng bản đồ tư duy, giáo viên cần phải xác định được mục tiêu của 
bài, của chương  nêu được nội dung chính đảm bảo theo chuẩn kiến thức kĩ 
năng, qua đó hướng học sinh lưu ý trọng tâm, định hướng được nội dung cần nắm 
để có thể tự hệ thống lại bằng sơ đồ. 
 Trong chương trình môn sinh học bậc THPT, sinh học 12 đóng góp một 
phần rất quan trọng, nó vừa tiếp nối chương trình sinh học 11 cũng đồng thời tổng 
kết chương trình sinh học của bậc học THPT. Theo cấu trúc đề thi Tốt nghiệp 
THPT, Đại học, Cao đẳng của Bộ GD&ĐT thì nội dung đề thi gần như nằm trong 
chương trình Sinh học 12. 
 Trong quá trình dạy học Sinh học 12, tôi đã hướng dẫn HS thiết kế được 37 
bản đồ tư duy. Sau đây tôi xin giới thiệu một số bản đồ tư duy mà tôi đã xây dựng 
và ứng dụng trong dạy học sinh học 12 có hiệu quả 
3. Các phát hiện bổ sung cho tỷ lệ của Menđen 
4. Sơ đồ các đặc trưng cơ bản của quần thể 
6. Sơ đồ hệ sinh thái 
 Qua thực tế dạy học chúng tôi thấy, khi sử dụng bản đồ tư duy, đa số học 
sinh hứng thú hơn trong quá trình học tập, học sinh ý thức được tầm quan trọng 
của việc xác định được nội dung trọng tâm trong bài học và trình bày kiến thức 
theo hệ thống. 
 Qua sơ đồ tư duy học sinh đã xác định được trọng tâm vấn đề dễ dàng hơn, 
ghi nhớ kiến thức được lâu hơn và tiết kiệm được nhiều thời gian ôn tập. Việc sử 
dụng phương pháp thuyết trình dựa trên sơ đồ tư duy đã phát huy được tính tích 
cực, chủ động sáng tạo của học sinh, rèn kỹ năng mạnh dạn và tự tin khi trình bày 
trước đám đông. 
 Hà Tĩnh, ngày 10 tháng 01 năm 2011 
 TÁC GIẢ