Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng tài liệu môn Văn học, Địa lí ở trường THPT trong việc dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12

 SỞ GDĐT TP. HỒ CHÍ MINH
 TRƯỜNG THPT NGUYỄN HUỆ
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 TỔ LỊCH SỬ
“SỬ DỤNG TÀI LIỆU MÔN VĂN HỌC, ĐỊA 
LÍ Ở TRƯỜNG THPT TRONG VIỆC DẠY 
 HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12”
 GIÁO VIÊN: ĐINH VĂN LONG
 NĂM HỌC 2010 – 2011 liên quan với nhau... Các em lười suy nghĩ, không biết phân tích vấn đề, hay nhớ 
nhầm lẫn giữa nội dung này với nội dung khác, càng không biết nêu vấn đề để bàn 
bạc - thảo luận và tìm hiểu.
 Nhằm thực hiện việc đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực - chủ 
 động của học sinh; những năm gần đây các trường phổ thông đã chú ý đến việc đổi 
 mới soạn - giảng ở giáo viên và tổ chức học tập ở học sinh, trong đó coi trọng vị 
 trí, vai trò của người học - vừa là đối tượng - vừa là chủ thể. Thông qua quá trình 
 học tập, dưới sự chỉ đạo của giáo viên, học sinh phải tích cực, chủ động cải biến 
 chính mình.
 Phương pháp dạy học liên môn, gây hứng thú cho học sinh trong từng tiết học là 
 một trong những nguyên tắc quan trọng của dạy học nói chung và dạy học lịch sử 
 nói riêng. Dạy học liên môn Văn học, Địa lí trong dạy học Lịch sử làm cho học 
 sinh nhận thức được sự phát triển xã hội một cách liên tục thống nhất, khắc phục 
 tình trạng nắm kiến thức lịch sử một cách rời rạc.
 Bản thân là một giáo viên dạy sử nhiều năm, cũng đi dạy nhiều nơi và được dự 
 nhiều tiết dạy của các thầy cô có nhiều kinh nghiệm, tôi nhận ra những khó khăn 
 cũng như những cái hay mà thầy cô áp dụng trong từng tiết dạy. Từ đó, tôi mạnh 
 dạn đưa ra đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “SỬ DỤNG TÀI LIỆU MÔN VĂN 
 HỌC, ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG THPT TRONG VIỆC DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT 
 NAM LỚP 12”.
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Trong phạm vi bài sáng kiến kinh nghiệm này, tôi chỉ nghiên cứu áp dụng cho học 
sinh lớp 12 trong phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1919 – 2000. Quý thầy cô và học 
sinh lớp 9 ở cấp THCS cũng có thể đọc, tham khảo. giữa các môn học, bổ sung cho nhau, làm sáng tỏ hơn những kiến thức mà học sinh 
được học trong mỗi môn.
 Áp dụng việc dạy học liên môn sẽ nâng cao chất lượng học tập và làm tăng thêm
hiệu quả dạy học lịch sử.
 PHẦN NỘI DUNG
I. SỬ DỤNG TÀI LIỆU VĂN HỌC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
Tài liệu văn học là nguồn tư liệu quan trọng đối với dạy học lịch sử, nó có ý nghĩa
to lớn trong giáo dục, giáo dưỡng và phát triển học sinh.
 Bằng những hình ảnh cụ thể, các tài liệu, hình tượng văn học có tác động mạnh 
 mẽ đến tư tưởng, tình cảm của người đọc. Văn học trình bày những nét đặc trưng, 
 điển hình về kinh tế, chính trị, xã hộido đó giữa văn học và sử học có mối quan 
 hệ khăng khít với nhau.
Trong Lịch sử 12, trang 76, khi giảng về những chuyển biến mới về tình hình kinh 
tế xã hội nước ta, giáo viên có thể nhắc đến truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của Thạch 
Lam hay tác phẩm “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng (Ngữ văn 11) để thấy được hình 
ảnh nông thôn và thành thị nước ta trước Cách mạng tháng Tám. Giảng về giai cấp 
nông dân Việt Nam bị bần cùng hóa không lối thoát, ta có thể nhắc đến hình ảnh 
chị Dậu, hay “Chí Phèo” – người nông dân hiền lành lương thiện bị xã hội đẩy vào 
con đường tha hóa, lưu manh. Giáo viên giảng phần II: Phong trào dân tộc dân 
chủtrang 79 khi nhắc đến hoạt động của Phan Bội Châu, giáo viên có thể cho 
học sinh liên hệ, nhớ lại bài thơ “Lưu biệt khi xuất dương” của ông. Khi giáo viên giảng về sự giúp đỡ của nhân dân Việt nam với nước bạn Lào, bài 
 thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng sẽ làm cho học sinh rất chăm chú nghe giảng 
 Bài 19, 20 Giáo viên dạy sử có thể liên hệ với bài “Việt Bắc” của Tố Hữu. Bài thơ 
 này nhắc lại rất nhiều kỉ niệm trong cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc ta. Bài 
 thơ “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi hay bài “Dọn về làng” của Nông Quốc Chấn 
 cũng là một bài thơ hay nói về cuộc kháng chiến này. Về văn xuôi, giáo viên có thể 
 nói về truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”.
Trong bài 21, 22, 23:
 Miền Bắc xây dựng XHCN thì bài “Tiếng hát con tàu” của Chế Lan Viên là một ví
dụ liên hệ tuyệt vời.
 Ở miền Nam, đấu tranh chống đế quốc Mĩ xâm lược, truyện “Rừng xà nu” của 
 Nguyên Ngọc; “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Thi
 Giáo viên cho học sinh hiểu rõ về cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta chống lại 
 kẻ thù mạnh nhất từ xưa đến nay. Tình yêu gia đình, tình yêu đất nước đã tạo nên 
 sức mạnh tinh thần to lớn giúp dân tộc ta chiến thắng bất kì một kẻ thù hung hãn 
 nào.
I. SỬ DỤNG TÀI LIỆU ĐỊA LÍ TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
Môn Địa lí cũng liên quan rất nhiều đến môn lịch sử. Một cuộc họp, hội nghị, một
trận đánh đều diễn ra ở một địa điểm nhất định.
 Để học sinh hiểu bài học hơn thì việc dạy học lịch sử kết hợp với việc sử dụng bản 
 đồ là cực kì cần thiết. Bởi vì, bản đồ có khả năng phản ánh sự phân bố và những 
 mối liên hệ các đối tượng địa lí trên bề mặt Trái Đất một cách cụ thể mà không một III. KẾT LUẬN
 Việc viết đề tài sáng kiến kinh nghiệm “SỬ DỤNG TÀI LIỆU MÔN VĂN HỌC, 
 ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG THPT TRONG VIỆC DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM
LỚP 12”, theo kinh nghiệm của bản thân cũng như việc tham khảo ý kiến của 
nhiều đồng nghiệp khác, đó là một việc làm rất có hiệu quả nhằm gây hứng thú 
cho học sinh, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi việc học, tự tìm hiểu lịch sử 
đang có nhiều hướng giảm sút, xuống cấp. Xã hội ngày càng phát triển đi lên về 
kinh tế, do ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường, lối suy nghĩ, cách sống thực dụng 
đang tác động mạnh mẽ đến từng học sinh cùng với sự thái độ dạy học đối phó, 
qua loa, đại khái của không ít giáo viên đã và đang là những trở ngại không nhỏ 
đối với việc giảng dạy nói chung và dạy bộ môn Lịch sử nói riêng.
 Trong đề tài này, tôi bước đầu mạnh dạn tìm hiểu sự giao thoa giữa ba môn học 
 Văn - Sử - Địa, đúc kết thành những phần cụ thể kèm theo từng bài của Sách giáo 
 khoa Lịch sử 12, Chương trình cơ bản.
 Trong quá trình nghiên cứu và viết, chắc chắn đề tài sáng kiến kinh nghiệm này 
 còn có những hạn chế, tôi mong được sự góp ý chân thành của đồng nghiệp, bạn bè 
 để đề tài này được hoàn thiện hơn.
 Xin chân thành cảm ơn !
‘