Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng hình ảnh và liên hệ thực tế tạo hứng thú cho học sinh khi dạy học bài Khái niệm về mặt tròn xoay ở một trường núi

 I: MỞ ĐẦU
 1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
 - Trong chương trình toán THPT, phân môn Hình học là nội dung khó với đa số 
học sinh nói chung,với đối tượng học sinh miền núi nói riêng nhất là phần lí thuyết 
hình học, thậm chí một số giáo viên cũng xem nhẹ.
 - Lý do chính ở đây là: Khái niệm mặt tròn xoay là khái niệm có tính liên hệ thực 
tế cao, hàng ngày các em đã được tiếp xúc với nhiều vật dụng, hình ảnh có hình 
dạng bên ngoài là mặt tròn xoay, làm rõ được mối liên hệ giữa lí thuyết toán học về 
mặt tròn xoay với thực tiễn giúp học sinh có hứg thú, đam mê thêm với môn 
học,thấy được được sự gần gũi, gắn bó mật thiết giữa học và hành, khắc phục trở 
ngại tâm lí “ sợ học hình” của học sinh. Đồng thời phù hợp với nội dung đổi mới 
phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá ở trường trung học hiện nay, giúp hình 
thành năng lực cho người học. 
 - Trong dạy học hình học: Hình ảnh là một kênh thông tin quan trọng quyết định 
đến việc tiếp thu kiến thức phần lí thuyết và giải bài toán hình học không gian tổng 
hợp. Sử dụng hình ảnh trong lí thuyết và thực tế hợp lí trong bài dạy giúp hoc sinh 
hứng thú và dễ tiếp cận với nội dung bài học.
 Từ những lí do trên cùng với kinh nghiệm bản thân nhiều năm giảng dạy lớp 12 
tôi mạnh dạn chọn đề tài “ Sử dụng hình ảnh và liên hệ thực tế tạo hứng thú cho 
học sinh khi dạy học bài KHÁI NIỆM VỀ MẶT TRÒN XOAY ở một trường núi ” .
 2/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 - Từ lý do chọn đề tài, từ cơ sở thực tiễn giảng dạy khối lớp 12, cùng với kinh 
nghiệm trong thời gian giảng dạy môn Toán ở trường THPT Quan Hóa. Tôi đã 
tổng hợp , khai thác và hệ thống hoá lại các kiến thức- hình ảnh về sự tạo thành mặt 
tròn xoay giúp các bạn đông nghiệp dạy học bài KHÁI NIỆM MẶT TRÒN XOAY 
một cách tốt nhất đông thời giúp học sinh tiếp cận bài học một cách nhẹ nhàng, 
hứng thú và hiệu quả.
 3/ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU :
 - Mặt tròn xoay:Nội dung phần bài mặt tròn xoay trong chương trình hình 
học lớp 12, một số mặt tròn xoay trong trong thực tiễn.
 4/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Phương pháp: 
- Nghiên cứu lý luận chung.
- Phương pháp mô hình, trực quan
- Khảo sát điều tra từ thực tế dạy và học .
- Tổng hợp so sánh , đúc rút kinh nghiệm.
Cách thực hiện:
- Trao đổi với đồng nghiệp, tham khảo ý kiến giáo viên cùng bộ môn 
 1 - Khó phân biệt khái niệm mặt nón và hình nón.
- Khó nhận biết hình ảnh chiếc nón truyền thống của người Việt ứng với khái 
 niệm nào của bài học.
- Khó khăn khi các em vận dụng kiến thức để vẽ thiết diện của mặt phẳng và hình 
 nón nên không làm được bài tập về hình nón.
 3. Khi học khái niệm mặt trụ tròn xoay học sinh gặp khó khăn: 
- Tiếp cận định nghĩa mặt trụ trong SGK 
- Khó phân biệt khái niệm mặt trụ và hình trụ.
- Khó nhận biết hình ảnh các mặt trụ trong thực tế ứng với khái niệm nào của bài 
 học.
- Khó khăn khi các em vận dụng kiến thức để vẽ thiết diện của mặt phẳng và hình 
 trụ nên không làm được bài tập về hình trụ.
Trên đây là 3 khó khăn chủ yếu các em học sinh thường mắc khi học bài Khái niệm 
về mặt tròn xoay trong chương trình hình học 12. Để giải quyết các khó khăn trên, 
giúp các em học sinh tiếp cận bài học nhẹ nhàng, hứng thú và hiệu quả thì người 
giáo viên cần hiểu học sinh, có kinh nghiệm để giảng dạy bài học này
3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP
 Qua nghiên cứu trao đổi và đúc rút kinh nghiệm của bản thân,từ thực tế và ý 
kiến của đồng nghiệp tôi mạnh dạn đưa ra hướng gải quyết các vấn đề, khó khăn 
trên của học sinh với những giải pháp:
3.1/ Giải pháp 1: Khi dạy học về sự tạo thành mặt tròn xoay giáo viên cần thực 
hiện: 
Bước 1: Tạo hứng thú, tò mò cho học sinh bằng những hình ảnh do giáo viên cung 
cấp và cả học sinh tự lấy như:
 3 Một mặt tròn xoay
Bước 4: Củng cố sự hiểu biết của học sinh bằng các hình ảnh mặt tròn xoay khác 
nhau từ các hình ảnh như và từ dụng cụ tạo mặt tròn xoay có trong phòng thiết bị 
của mỗi trường.
(Mặt tròn xoay sinh ra bởi đường cong và mặt tròn xoay sinh ra bởi đường thẳng)
Tiếp theo giáo viên đặt những câu hỏi củng cố như sau:
 5 
 Mặt xung quanh của hình nón trong thực tế và lí thuyết
- Giúp học sinh bớt khó khăn khi các em vận dụng kiến thức để vẽ thiết diện của 
 mặt phẳng và hình nón bằng một số hình ảnh sau.
 đỉnh
 Chiều cao
 Mặt xung quanh
 Đường sinh
 Mặt đáy 
 Hình ảnh giúp học sinh nhớ khái niệm liên quan đến hình nón
 7 Hình ảnh giúp HS nhớ khái niệm Hình ảnh mặt xung quanh hình trụ
 và mối quan hệ l,h trong thực tế
- Giúp học sinh phân biệt khái niệm mặt trụ và hình trụ nhờ các yếu tố hữu hạn và 
 vô hạn, khép kín và không khép kín.
- Giúp học sinh bớt khó khăn khi các em vận dụng kiến thức để vẽ thiết diện của 
 mặt phẳng và hình trụ bằng một số hình ảnh.
 Một số thiết diện thường gặp của hình trụ và mặt phẳng
 Cho học sinh giải thích hình ảnh và liên hệ với các công thức về hình trụ trong 
 SGK 
 9 Số Số Số 
 Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ
 lượng lượng lượng
 2014- 12A1 38 7 18 % 20 53 % 11 29 %
 2015 12A4 36 5 14 % 17 47 % 14 39 %
 12A1 27 11 40.7 % 11 40.7 % 5 18.6 %
 2015-
 12A2 30 9 30 % 15 50 % 6 20 %
 2016
 12A3 42 9 21 % 23 55 % 10 24 %
 2. Với nhà trường và đồng nghiệp :
- Đề tài được các đồng nghiệp trong trường đồng tình và áp dụng thành công.
- Phù hợp với điều kiện của trường THPT Quan Hóa và năng lực học sinh của 
 nhà trường
 IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 1/ Kết luận:
 Trên đây là những giải pháp mà tôi đúc rút được trong suốt quá trình giảng 
dạy tại trường THPT Quan Hóa.
 Như vậy tôi thấy các phương pháp có hiệu quả tương đối. Mặc dù cố gắng tìm 
tòi, nghiên cứu song chắc chắn còn có nhiều thiếu sót và hạn chế. Tôi rất mong 
được sự quan tâm của tất cả các đồng nghiệp bổ sung và góp ý cho tôi. Tôi xin 
chân thành cảm ơn.
 2. Kiến nghị và đề xuất: 
 - Đề nghị các cấp lãnh đạo tạo điều kiện giúp đỡ học sinh và giáo viên có nhiều 
hơn nữa tài liệu sách tham khảo đổi mới và phòng thư viện để nghiên cứu học tập 
nâng cao kiến thức chuyên môn nghiệp vụ .
 - Nhà trường cần tổ chức các bổi trao đổi phương pháp giảng dạy. Có tủ sách lưu 
lại các tài liệu chuyên đề bồi dưỡng ôn tập của giáo viên hàng năm để làm cở sở 
nghiên cứu phát triển chuyên đề.
 - Học sinh cần tăng cường học tập trao đổi, học nhóm nâng cao chất lượng học tập. 
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Thanh Hóa, ngày 20 tháng 4 năm 2016 
 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình 
 viết, không sao chép nội dung của người 
 khác.
 TRẦN DOÃN TRƯỜNG
 11