Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm giúp học sinh học 1 tiết thực hành được nhiều nội dung mà vẫn đạt chất lượng cao của bộ môn Tin học lớp 12 tại trường THPT

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI 
 TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG SÔNG RAY
 Mã số: .
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH HỌC 1 TIẾT THỰC HÀNH 
ĐƯỢC NHIỀU NỘI DUNG MÀ VẪN ĐẠT CHẤT LƯỢNG CAO 
 CỦA BỘ MÔN TIN HỌC LỚP 12 TẠI TRƯỜNG THPT
 Người thực hiện: Nguyễn Văn Hưởng
 Lĩnh vực nghiên cứu:
 Quản lí giáo dục: 
 Phương pháp dạy học bộ môn: Tin Học 12 
 Lĩnh vực khác: 
 Có đính kèm:
 Mô hình. Phần mềm. Phim ảnh. Hiện vật khác
 Năm học 2012 - 2013 KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH HỌC 1 TIẾT THỰC HÀNH 
 ĐƯỢC NHIỀU NỘI DUNG MÀ VẪN ĐẠT CHẤT LƯỢNG CAO 
 CỦA BỘ MÔN TIN HỌC LỚP 12 TẠI TRƯỜNG THPT
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Kính thưa quý thầy cô đồng nghiệp, với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ 
của ngành khoa học máy tính thì việc đào tạo được đội ngũ những người có đủ 
trình độ kiến thức để sử dụng công nghệ là một vấn đề cực kì quan trọng. Để thực 
hiện được những điều đó thì không gì hơn là các thế hệ trẻ, nhất là các em học sinh 
còn ngồi trên ghế nhà trường vì đó là một đội ngũ trẻ năng động, sáng tạo, sau 
nhiều năm được học tập và tự nghiên cứu thì việc nắm vững tri thức khoa học công 
nghệ để làm chủ trong mọi hoàn cảnh công tác và hoạt động xã hội nhằm đáp ứng 
được nhu cầu trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước là hoàn toàn 
thiết thực.
 Mặc dù đã được Đảng và nhà nước quan tâm đầu tư trang thiết bị cho ngành 
giáo dục cụ thể là cho từng trường học rất nhiều, song mỗi trường có những điều 
kiện khác biệt nên việc đầu tư trang thiết bị cũng chưa đầy đủ. Từ đó dẫn đến việc 
giảng dạy của giáo viên gặp nhiều khó khăn trong đó có bộ môn Tin Học trong nhà 
trường.
 Môn Tin học ở trường phổ thông hiện hành có nhiệm vụ trang bị cho học 
sinh những hiểu biết cơ bản về công nghệ thông tin và vai trò của nó trong xã hội 
hiện đại. Môn học này giúp học sinh bước đầu làm quen với phương pháp giải 
quyết vấn đề theo quy trình công nghệ và kĩ năng sử dụng máy tính phục vụ học 
tập và cuộc sống.
 Môn Tin Học đưa vào trường phổ thông nó có đặc thù riêng, liên quan chặt 
chẽ với sử dụng máy vi tính, cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề theo quy trình 
công nghệ, coi trọng làm việc theo nhóm. Đặc trưng của môn Tin học là kiến thức 
lí thuyết đi đôi với thực hành, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh phần thực hành còn 
chiếm thời lượng nhiều hơn để các em có thể khắc sâu được qui trình thực hiện 
một vấn đề nào đó.
 Sau nhiều năm giảng dạy môn Tin Học ở trường vùng sâu, vùng xa của 
Tỉnh. Trường có rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, thiếu thốn về trang thiết bị 
dạy học, nhất là máy vi tính phục vụ môn thực hành cho học sinh. Bản thân tôi 
cùng tất cả các giáo viên đều nhận thấy là đa số các em học sinh của chúng ta có 
kỷ năng thực hành rất yếu, vận dụng những kiến thức đã học vào thực tế khách 
quan còn nhiều hạn chế và khả năng thích nghi với hoàn cảnh còn chậm. Do vậy 
các tiết thực hành ít khi đạt yêu cầu chất lượng. - Số lượng học sinh trong một lớp học còn quá đông trên 40 học sinh một lớp, 
diện tích phòng máy nhỏ hẹp.
 - Học sinh trên địa bàn chủ yếu là con em các gia đình nông dân, sự quan tâm 
của phụ huynh đến việc học tập của con em còn nhiều hạn chế, điều kiện để các em 
có máy vi tính ở nhà là rất khó, hầu hết các em chỉ được tiếp xúc, làm quen với 
máy tính trong giờ học thực hành dẫn đến việc sử dụng máy của học sinh còn lúng 
túng, chất lượng giờ thực hành chưa cao. Một bộ phận học sinh chưa coi trọng môn 
học, xem đây là một môn phụ nên chưa có sự đầu tư thời gian cho việc học.
 b. Biện pháp thực hiện:
 Công việc thiết kế chu đáo một bài dạy trước và phù hợp với các đối tượng 
trong từng lớp là khâu quan trọng không thể thiếu. “Thiết kế trước bài dạy giúp 
giáo viên chuẩn bị chu đáo hơn về kiến thức, kĩ năng, phương pháp, tiến trình và 
tâm thế để đi vào một tiết dạy”.
 Để thiết kế một bài dạy phù hợp cho các đối tượng học sinh thì tôi thực hiện 
một số các vấn đề sau đây:
 - Xác định được mục tiêu trọng tâm của bài học về kiến thức, kĩ năng, thái độ 
tình cảm. Tìm ra được những kĩ năng cơ bản dành cho học sinh yếu kém và kiến 
thức, kĩ năng nâng cao cho học sinh khá giỏi.
 - Tham khảo thêm tài liệu nhằm mở rộng và đi sâu hơn vào bài giảng, nắm một 
cách tổng thể nội dung để giải thích cho học sinh khi cần thiết.
 - Nắm bắt được trọng tâm của bài dạy để xây dựng và thiết kế các hoạt động học 
tập phù hợp với tình hình thực tế của đối tượng và trình độ học sinh, điều kiện dạy 
học.
 - Chuẩn bị tốt phòng thực hành, các thiết bị dạy học.
 - Hoàn chỉnh tiến trình của một giờ dạy học với đầy đủ các hoạt động cụ thể.
 c. Giải pháp:
 Trong điều kiện CSVC, trang thiết bị của trường chưa đầy đủ, với một giờ 
thực hành, việc quan trọng đầu tiên là tiết lí thuyết trước giáo viên đưa ra yêu cầu 
của bài thực hành, sau đó chia nhóm thực hành. Với việc cho học sinh thực hành 
theo nhóm, học sinh có thể trao đổi hỗ trợ lẫn nhau - bài học trở thành quá trình 
học hỏi lẫn nhau chứ không chỉ là sự tiếp nhận thụ động từ giáo viên. Với số lượng 
học sinh của lớp, số lượng máy hiện có, giáo viên phải có phương án chia nhóm 
một cách phù hợp.
 Ví dụ: + Chia nhóm theo đôi bạn cùng tiến.
 + Chia nhóm theo địa hình khu dân cư.
 + Chia nhóm đa dạng nhiều đối tượng.
 + Chia nhóm theo đối tượng học sinh. * Ví dụ minh họa về thiết kế và điều hành tổ chức các hoạt động của tiết 
thực hành cho lớp 12(ở bài tập thực hành 6-7: SGK trang 69)
 - Ở mỗi bài thực hành này đựơc chia làm 2 tiết, nhưng nếu không chuẩn bị 
trước, khi lên phòng máy thực hành, học sinh cứ làm theo yêu cầu trong sách thì 
mất nhiều thời gian vì rất lúng túng, hơn nữa nội dung không được mở rộng nên 
sau 2 tiết thì kết quả học sinh lĩnh hội kiến thức vẫn còn bị bó hẹp, sau này muốn 
giải quyết những vấn đề nảy sinh khác sẽ rất khó khăn:
 - Từ những điều đó, ta nên dành ít thời gian trước khi thực hành để thực hiện các 
công việc sau đây:
 1) Thiết kế bài thực hành:
 a/ Xác định mục tiêu trọng tâm của bài: (Dựa vào đây để GV soạn bài thực 
 hành với nhiều nội dung phong phú, không những đáp ứng yêu cầu chung của 
 sách giáo khoa mà còn mở rộng hơn đối với những học sinh khá giỏi).
 + Học sinh biết cách tạo mẫu hỏi kết xuất thông tin từ 1, nhiều bảng.
 + Học sinh tạo được các biểu thức đơn giản trong mẫu hỏi.
 + Học sinh biết sử dụng các hàm gộp nhóm đơn giản.
 + Học sinh có kĩ năng tạo mẫu hỏi tốt.
 + Học sinh ôn lại kĩ năng tạo biểu mẫu...
 b/ Xác định các kĩ năng, kiến thức các đối tượng học sinh cần đạt:
 + Đối tượng học sinh yếu: Lần lượt các bước tạo được 1 mẫu hỏi đơn giản 
với dữ liệu nguồn là bảng nào đó.(GV soạn bài thực hành có hướng dẫn cụ thể)
 + Đối tượng học sinh khá-giỏi: Sử dụng thành thạo các bước tạo mẫu hỏi
đồng thời sử dụng các hàm, các phép toán...để mở rộng.
 c/ Chuẩn bị: Phòng máy, thiết bị dạy học. Đặc biệt là dữ liệu nguồn có sẵn để
cho HS chép về máy mình nếu bị mất.
 2) Điều hành và tổ chức hoạt động học tập của học sinh trên lớp.
 Sử dụng bài thực hành giáo viên soạn để thực hiện
 Mục tiêu: Học sinh thực hiện các bước tạo mẫu hỏi với dữ liệu nguồn là bảng. 
 Sau khi đã phân nhóm thực hành phù hợp, giáo viên tiến hành các bước:
 - Nêu nội dung và các yêu cầu:
 - Hướng dẫn học sinh cùng thảo luận và thực hiện tuần tự các bước tạo mẫu 
hỏi theo nội dung đã soạn như sau.
 BÀI THỰC HÀNH MẪU HỎI TRÊN 1 BẢNG
 Bài thực hành 6
1) Mở CSDL QLHS
2) Tạo 1 biểu mẫu lấy dữ liệu nguồn từ bảng HOCSINH và lưu với tên MAUNHAPHS.
 + Nhập vào biểu mẫu thêm 5 bản ghi có nội dung sau đây:
 + Đóng biểu mẫu. + Nháy vào để xem kết quả
 + Nháy vào trở về thiết kế
 + Điền thông tin giống như hình dưới (mẫu hỏi cho biết điểm cao nhất của môn
Toán)
 + Nháy vào để xem kết quả thống kê điểm cao nhất của môn toán.
 + Thực hiện thống kê điểm cao nhất cho các môn khác.
 - Tương tự, bài thực hành tiếp theo cũng chia làm 2 tiết, GV cũng chuẩn bị chu
đáo sẽ có kết quả cao nhất. Cụ thể như sau:
 BÀI THỰC HÀNH MẪU HỎI TRÊN NHIỀU BẢNG
 Bài thực hành 7
 1) Mở CSDL_KINHDOANH
 a) Thiết kế mẫu hỏi để: Thống kê số lần đặt hàng của từng mặt hàng
 + Nháy đúp Create ... View
 + Điền các thông tin giống hình dưới + Sau khi điền các thông tin vào thì xem kết quả mẫu hỏi này
 + Tìm hiểu phần ghép nối 2 trường HoDem và Ten. Những dấu 2 nháy ở
giữa 2 trường này có ý nghĩa như thế nào? Trả lời GV khi được hỏi.
 + Lưu và đặt tên tùy ý.
 d) Thiết kế mẫu hỏi (mở rộng): Cho biết Họ và Tên, ĐiểmTB chung và sắp xếp từ 
cao xuống thấp cho ĐiểmTB chung (gợi ý: Cột ĐiểmTB ta sử dụng toán hạng lấy các trường 
điểm cộng với nhau. Tương tự như ghép Hodem+Ten.
 Kết luận: Ở bài thực hành 6 và 7 trong sách GK, mỗi bài cần 2 tiết để học sinh 
thực hiện các nội dung. Nhưng với cách thực hiện này, đối với GV cần phải đầu tư 
và chuẩn bị trước thì học sinh chỉ cần làm 1 tiết là đã thực hiện xong các yêu cầu, 
tiết thứ 2 sẽ thực hiện lại các yêu cầu nên giúp học sinh củng cố kiến thức sâu hơn 
và nhiều nội dung hơn so với yêu cầu của bài thực hành trong Sách. Ngoài ra đối 
với những em khá, giỏi nếu đã vững kiến thức, kĩ năng thì đi hướng dẫn các nhóm 
khác hoặc tự nghiên cứu và giải quyết thêm những vấn đề rộng hơn nữa mà mình 
quan tâm.
 Ngoài 2 bài thực hành làm ví dụ trên thì tất cả các bài khác từ đầu đến cuối 
xuyên suốt trong quá trình học tập của các em tôi đều nghiên cứu, chuẩn bị trước 
khi cho các em thực hành nên đến kì kiểm tra thực hành 1 tiết tôi đã thu được kết 
quả thật vui mừng vì chất lượng bài các em làm rất tốt, không phí công sức bỏ 
mình ra.
III. HIỆU QỦA CỦA ĐỀ TÀI:
 Qua mấy năm áp dụng kinh nghiệm này, tôi nhận thấy giờ thực hành thực sự 
thu hút các đối tượng học sinh hơn, các em trung bình, yếu đều có hứng thú học vì 
đã có cơ sở để thực hiện công việc nhanh chóng sau đó dành thời gian thực hiện lại 
nên các em hoạt động tích cực hơn, các thao tác trên máy thực hiện khá thuần thục. 
Các đối tượng học sinh hỗ trợ được cho nhau để cùng học, cùng tiến bộ. Do đó kết 
quả 1 tiết thực hành thật ít ỏi nhưng chất lượng rất cao.
 Để minh chứng tôi cho đề kiểm tra 1 tiết thực hành như sau
 NỘI DUNG ĐỀ KIỂM TRA:
 Phần chung 2 ban
 * Khởi động Hệ quản trị Access tạo CSDL tên (Lopx_lot+ten: Lopb1_thu Huong)
1) Tạo từng bảng chọn kiểu dữ liệu, tính chất, chỉ định khóa chính và đặt tên cho các 
trường dưới đây: (3.0đ)
 * DIEM (STT, SBD, TOÁN, LÝ, HÓA, TIN, VĂN, SỬ, ĐỊA)
 * DS-HS (STT, SBD, HỌ ĐỆM, TÊN, N-SINH, G_TÍNH, LỚP)
 * LOP (STT, LỚP, GVCN) Sau khi áp dụng cho 7 lớp 12 tôi đảm nhiệm, trong đó lớp B1,B2 là ban 
KHTN còn lại các lớp khác là ban cơ bản của năm học 2012 – 2013 tôi thu được 
kết quả như sau:
 Kết quả kiểm tra bài 1 tiết thực hành
 Sĩ 0 – 2.0 2.5 – 3.0 3.5 – 4.5 5.0 – 6.5 7.0 - 8.0 8.5– 10.0
 Lớp
 số SL % SL % SL % SL % SL % SL %
 12 B1 44 0 0.0 0 0.0 0 0.0 4 9.1 25 56.8 15 34.1
 12 B2 41 0 0.0 0 0.0 0 0.0 6 14.6 22 53.7 13 31.7
 12 B6 43 0 0.0 0 0.0 0 0.0 9 20.9 19 44.2 15 34.9
 12 B7 44 0 0.0 0 0.0 0 0.0 9 20.5 22 50.0 13 29.5
 12 B8 38 0 0.0 0 0.0 0 0.0 10 26.3 17 44.7 11 28.9
 12 B9 39 0 0.0 0 0.0 0 0.0 11 28.2 20 51.3 8 20.5
 12 B10 41 0 0.0 0 0.0 0 0.0 12 29.3 19 46.3 10 24.4
 Tổng 290 0 0.0 0 0.0 0 0.0 61 21.0 144 49.7 85 29.3
 Như vậy. Để thực hiện tốt một tiết dạy thực hành tin học phù hợp với các
đối tượng học sinh thì phải thực hiện được các vấn đề sau:
 - Thiết kế bài dạy phù hợp với nhiều đối tượng học sinh.
 Giáo viên phải nắm bắt đối tượng học sinh về kĩ năng thực hành và phân loại
đối tượng rõ ràng, chính xác.
 - Điều hành tổ chức hoạt động của học sinh trên lớp.
 Giáo viên cần đưa ra hệ thống bài tập thực hành, yêu cầu về các kĩ năng sát 
với từng đối tượng học sinh.
 Điều hành các hoạt động của học sinh một cách linh hoạt, tạo cơ hội cho các
đối tượng học sinh được thực hành.
 - Đánh giá và theo dõi kết quả học tập theo từng đối tượng học sinh, khen 
những học sinh thực hành tốt, nghiêm túc. Nhắc nhở những học sinh thực hành 
chưa tập trung và lười biếng.
IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG:
 Các cấp có thẩm quyền tạo mọi điều kiện thuận lợi, cung cấp các thiết bị cần 
có, hiện đại phù hợp với từng bộ môn để giúp giáo viên có điện kiện nghiên cứu và 
vận dụng vào công việc giảng dạy của mình được tốt hơn, giúp học sinh có tiết học 
sinh động, dễ hiểu đạt hiệu quả cao.
 Tin học là ngành khoa học nên luôn luôn phát triển và thay đổi nên để tạo 
hứng thú học tập cho học sinh và từng bước nâng cao chất lượng bộ môn đòi hỏi