Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục ý thức pháp luật cho học sinh THPT qua Bài 6 chương trình Giáo dục công dân 12 Công dân với các quyền tự do cơ bản

 Giáo dục ý thức pháp luật
 cho học sinh THPT qua bài 6- chương trình GDCD 12
 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
 TRƯỜNG THPT VĨNH LỘC
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
 GI¸O DôC ý THøC PH¸P LUËT
CHO HäC SINH THPT QUA BµI 6
 CH¦¥NG TR×NH GDCD 12 :
 C¤NG D¢N VíI C¸C QUYÒN
 Tù DO C¥ B¶N
 Trường Trung HọcPhổ Thông Vĩnh Lộc
 Tổ: Sử- Địa - Giáo Dục Công Dân
 Môn: Giáo Dục Công Dân
 Giáo Viên: Nguyễn Thanh Hải
 Năm học 2012-2013
 Nguyễn Thanh Hải- giáo viên THPT Vĩnh Lộc 1 Giáo dục ý thức pháp luật
 cho học sinh THPT qua bài 6- chương trình GDCD 12
1. Lời mở đầu:
 Luật Giáo dục khẳng định: “ Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt nam 
phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, 
trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi 
dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân,đáp ứng yêu cầu của sự 
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
 Giáo dục và đào tạo phải là quốc sách hàng đầu trong sự nghiệp xây dựng và 
bảo vệ Tổ quốc. 
 Do nghành giáo dục có nhiệm vụ: nâng cao dân trí ,đào tạo nhân lực và đào 
tạo nhân tài, vì thế giáo dục có nhiệm vụ quan trọng là sự phát triển toàn diện 
con người Việt nam trong đó việc hình thành ý thức pháp luật, văn hóa chấp 
hành pháp luật- văn hóa pháp lý trong nhân dân. Hoạt động giáo dục pháp luật là 
một hoạt động giáo dục cụ thể gắn bó hữu cơ với hoạt động giáo dục nói 
chung.Đây là hoạt động có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong chương trình giáo 
dục của nền giáo dục Việt nam.
 Trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng cộng sản Việt nam lần thứ 
VIII đã chỉ rõ: “ Tăng cường giáo dục công dân, giáo dục lòng yêu nước, chủ 
nghĩa Mác Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đẩy mạnh giáo dục pháp luật, đạo 
đức, thẩm mỹ, môi trường ,dân số, rèn luyện thể chất cho học sinh”.
 Trong thời gian qua công tác giáo dục pháp luật trong hệ thống giáo dục 
quốc dân đã có những chuyển biến tích cực cả về nội dung, phương pháp và 
hình thức tiến hành.
 Tuy nhiên trong một thời gian khá dài công tác tuyên truyền, phổ biến và 
giáo dục pháp luật trong các nhà trường chưa thực sự được chú trọng đúng mức, 
cho nên sự hiểu biết pháp luật của học sinh còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình 
trạng một số ít học sinh đã vi phạm pháp luật với mức độ ngày càng gia 
tăng.Trong thời gian tiếp theo chúng ta cần có những biện pháp gì ,dặc biệt là 
trong môn học GDCD 12 để năng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong học 
sinh THPT, từ đó năng cao ý tức chấp hành pháp luật cho học sinh, góp phần 
giảm thiểu những vi phạm pháp luật của học sinh THPT trong gia đoạn mới.
 Chính vì thế mà Luật số 14/2012/QH13 của Quốc hội (Luật này có hiệu lực 
thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2013 )
 Điều 3. Chính sách của Nhà nước về phổ biến, giáo dục pháp luật có đoạn viết:
 “ 1. Phổ biến, giáo dục pháp luật là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, 
trong đó Nhà nước giữ vai trò nòng cốt.
 2. Nhà nước bảo đảm nguồn lực cần thiết cho công tác phổ biến, giáo dục 
pháp luật.
 3. Thực hiện xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; khen thưởng 
cơ quan, tổ chức, cá nhân có đóng góp tích cực trong công tác phổ biến, giáo 
dục pháp luật.
 Nguyễn Thanh Hải- giáo viên THPT Vĩnh Lộc 3 Giáo dục ý thức pháp luật
 cho học sinh THPT qua bài 6- chương trình GDCD 12
 Các đối tượng là học sinh THPT ở trường THPT Vĩnh Lộc năm học 2012-
2013 và các biện pháp giáo dục nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của 
chính các em.
 5 Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận ( thông qua việc đọc và phân tích các văn bản 
có liên quan:
 Bộ luật dân sự
 Bộ luật hình sự
 Bộ luật tố tụng hình sự
 Bộ luật tố tụng dân sự..
- Điều tra số liệu thực tế
- Sử dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực để soạn giáo án bài 6 
chương trình GDCD 12: Công dân với các quyền tự do cơ bản.
- Soạn giáo án cho tiết giảng bài 6 
6. Phạm vi nghiên cứu
 Phạm vi nghiên cứu của đề tài là nhóm đối tượng 1: 2 lớp 128, 12a9 là các lớp 
có chất lượng đầu vào lớp 10 thấp hoặc do đúp lại các năm trước.Đối tượng thứ 
2 là các lớp 12 vòn lại từ 12a1-12a7 số học sinh có chất lượng đầu vào cao hơn.
II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
 1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
 Gi¸o dôc c«ng d©n lµ mét m«n häc mang tÝnh trõu t­îng vµ kh¸i qu¸t ho¸ 
cao. §Æc biÖt trong phÇn gi¸o dôc ph¸p luËt líp 12 THPT, víi l­îng kiÕn thøc 
réng, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c kh¸i niÖm, ph¹m trï ph¸p luËt kh« cøng, yªu cÇu 
chÝnh xÊc tíi tõng c©u ch÷ víi l­îng kiÕn thøc réng, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c 
kh¸i niÖm , ph¹m trï ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ x· héi ®­îc ph¸p luËt ®iÒu 
chØnh liªn quan ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c c¬ quan, c¸ nh©n, tæ chøc 
mµ kh«ng ®­îc ¸p dông trong thùc tÕ nªn häc sinh rÊt khã nhí, khã tiÕp thu néi 
dung bµi häc.
 “ Ch­¬ng tr×nh GDCD 12 ë tr­êng THPT cã vai trß quan träng trong viÖc 
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhËn thøc, hµnh vi ph¸p luËt vµ th¸i ®é t«n träng ph¸p 
luËt cho häc sinh”
 ( Tµi liÖu phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt trong m«n GDCD cÊp THPT – Hµ 
néi th¸ng 7/2012).
 V× vËy muèn l«i cuèn häc sinh vµo bµi gi¶ng, ngoµi nh÷ng hiÓu biÕt s©u 
s¾c, ng­êi gi¸o viªn cÇn ph¶i vËn dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh»m 
kÝch thÝch t­ duy s¸ng t¹o, kh¶ n¨ng tù t×m tßi ph¸t hiÖn cña häc sinh.
 Kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc t¸c dông ®­îc t¸c dông quan träng cña c¸c 
ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng nh­ thuyÕt tr×nh, ®µm tho¹i, nªu g­¬ng, sö dông ®å 
dïng trùc quan, th× c¸c ph­¬ng ph¸p hiÖn ®¹i còng cã ¶nh h­ëng tÝch cùc tíi 
ho¹t ®éng cña häc sinh nh­ ph­¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm, ph­¬ng ph¸p ®éng 
n·o, ph­¬ng ph¸p ®ãng vai, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu tr­êng hîp, ph­¬ng ph¸p tæ 
chøc trß ch¬i, ph­¬ng ph¸p dù ¸n vµ c¸c kü thuËt d¹y häc tÝch cùc nh­ kü thuËt 
chóng em biÕt 3, kü thuËt ®äc hîp t¸c, kü thuËt phßng tranh, kü thuËt KWL...
 Nguyễn Thanh Hải- giáo viên THPT Vĩnh Lộc 5 Giáo dục ý thức pháp luật
 cho học sinh THPT qua bài 6- chương trình GDCD 12
 Bộ môn GDCD ở trường THPT cũng đã cố gắng vươn lên trong tiếp nhận 
kiến thức, nắm bắt sự phát triển của khoa học kỹ thuật, tự học , tự bồi dưỡng có 
được học qua chương trình đào tạo cấp chứng chỉ tin học của tỉnh,,đáp ứng yêu 
cầu của giai đoạn mới, họ đã có được kỹ năng kỹ xảo trong xử lý các tình 
huống của máy chiếu đa năng, khả năng xử lý các phần mềm Power Poin trong 
môi trường Windows, kèm theo dự cập nhật hằng ngày các thông tin thời sự 
trong và ngoài nước làm cơ sở cho công tác giảng dạy của bản thân.
 Cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp trong lÞch sö loµi ng­êi ®· diÔn ra hÕt søc 
chãng v¸nh, chØ trong vßng ch­a ®Çy 100 n¨m x· héi loµi ng­êi ®· cã nh÷ng 
thay ®æi diÔn ra mau lÑ, trªn quy m« lín khiÕn nhiÒu ng­êi kh«ng thÓ t­ëng 
t­îng næi : ChØ trong kho¶ng thêi gian ng¾n mµ m¸y ghi ©m, phim ¶nh ,®iÖn 
tho¹i,®· ®­îc ®­a vµo ®Ó phôc vô con ng­êi .TiÕp ®ã lµ hµng lo¹t nh÷ng 
thµnh tùu KH&KT kh¸c ®· l¹i ra ®êi trong ®ã cã m¸y tÝnh ®iÖn tö .
 Trong mét sè thêi gian gÇn ®©y x· héi loµi ng­êi cã sù bïng næ th«ng tin , 
theo quan ®iÓm truyÒn thèng ¸p dông cho thêi ®¹i ngµy nay th× ba nh©n tè c¬ 
b¶n cña nÒn kinh tÕ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn mäi mÆt cña nÒn 
kinh tÕ-x· héi lµ ®Êt ®ai (bao gåm c¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn ),lao ®éng vµ t­ b¶n 
kh«ng cßn thùc sù ®óng n÷a .
 Ngµy nay,ng­êi ta kh¼ng ®Þnh r»ng : ph¶i lµ 4 yÕu tè then chèt lµ ®éng lùc 
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ mét n­íc -®Êt ®Êt ®ai,lao ®éng,t­ b¶n vµ th«ng 
tin,trong ®ã th«ng tin ®­îc xem lµ mét d¹ng tµi nguyªn míi.
 Cïng víi viÖc s¸ng t¹o ra hÖ thèng c«ng cô míi ,con ng­ßi tõng b­íc x©y 
dùng ngµnh tin häc t­¬ng øng ®¸p øng nhiÒu cho viÖc khai th¸c tµi nguyªn th«ng 
tin víi c¸c néi dung, môc tiªu, ph­¬ng ph¸p riªng ngµy cµng ®a d¹ng vµ øng 
dông trong hÇu hÐt c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi.§iÓm ®Æc thï cña m«n khoa 
häc nµy lµ trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai kh«ng t¸ch rêi víi viÖc sö 
dông m¸y tÝnh . 
 VËy ta h·y cïng nhau t×m hiÓu vÒ viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt 
vµo gi¶ng d¹y bé m«n GD CD ë tr­¬ng TH PT trong giai ®o¹n hiÖn nay,thùc 
tr¹ng vµ nh÷ng kiÕn gi¶i cña b¶n th©n vÒ vÊn ®Ò nµy .
 Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña KH-KT cung víi xu thÕ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ 
thÕ giíi,xu thÕ héi nhËp quèc tÕ, ®Æc biÖt khi ViÖt nam gia nhËp WTO ,trë thµnh 
thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi , ngµnh GD&§T kh«ng thÓ 
®øng ngoµi cuéc . §ã lµ sù nghiÖp cña toµn nh©n lo¹i ,.nã kÐo theo sù tôt hËu rÊt 
nhanh cña c¶ mét quèc gia,mét d©n téc .Cã thÓ nãi ®©y võa lµ thêi c¬ võa lµ 
th¸ch thøc, nã ®ßi hái sù thùc dông trong mäi vÊn ®Ò ,tÊt c¶ ®Òu cã sù ®ßi hái 
cao vÒ nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao ,®¸p øng ®ñ vÒ chÊt cho sù nghiÖp ph¸t 
triÓn kinh tÕ .
 “ V× lîi Ých tr¨m n¨m th× ph¶i trång c©y, V× lîi Ých m­êi n¨m th× ph¶i 
trångng­êi” c©u nãi nµy ai còng kh¾c ghi trong lßng lêi B¸c dÆn . Bé m«n GD 
CD cã nhiÖm vô gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸ch ,thÕ giíi quan vµ nh©n sinh quan 
cho häc sinh, viÖc ®Çu t­ cho gi¸o dôc lµ ®Çu t­ cho t­¬ng lai v÷ng bÒn nhÊt .
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 Nguyễn Thanh Hải- giáo viên THPT Vĩnh Lộc 7 Giáo dục ý thức pháp luật
 cho học sinh THPT qua bài 6- chương trình GDCD 12
 Trường hợp 3:Bắt người đang phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã. Điều 
82 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định:
 Bắt người đang phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã.
 *. Đối với người đang thực hiện phạm tội hoặc ngay sau khi thực hiện tội 
phạm thì bị phát hiện hoặc bị bắt, cũng như người đang bị truy nã thì bất kỳ 
người nào cũng có quyền bắt và giải ngay đến cơ quan công an, viện kiếm sát 
hoặc UBND nơi gần nhất.Các cơ quan này phải lập biên bản và giải ngay ngay 
người bị bắt đến cơ quan điều tra có thẩm quyền.
 * Khi bắt người phạm tội quả tang hoặc người đang bị truy nã thì người nào 
cũng có quyền tước vũ khí của người bị bắt. 
 Một số khái niệm khác giáo viên cũng cần phải nắm được: Khái niệm tuân 
thủ pháp luật, khái niệm sử dụng pháp luật, khái niệm thi hành pháp luật, khái 
niệm áp dụng pháp luật, khái niệm bộ luật , luật...là gì ?
 Khái niệm sử dụng pháp luật là hình thức thực hiện pháp luật của cá công 
dân, cá nhân tổ chức. Các chủ thể pháp luật được chủ động làm những gì mà 
pháp luật cho phép , không phụ thuộc vào ý chí của người khác khác.
 Thi hành pháp luật là hình thức thực hiện pháp luật . Các chủ thể pháp luật( là 
các cá nhân, tổ chức) phải thực hiện những nghĩa vụ mà pháp luật quy định phải 
làm bằng những hành động cụ thể.
 Tuân thủ pháp luật : là hình thức thực hiện pháp luật có tính chất cấm đoán, 
theo đó các cá nhân tổ chức không được làm những việc , những hành động bị 
pháp luật cấm.
 Áp dụng pháp luật: là hình thức thực hiện pháp luật mà ở đó các cơ quan nhà 
nước có thẩm quyền căn cứ vào các quy định của pháp luật để đề ra các quy 
định làm phát sinh ,chấm dứt hoặc thay đổi việc thực hiện các quyền và nghĩa 
vụ của cụ thể của các cá nhân, tổ chức.Trong một số trường hợp cá nhân, tổ 
chức chỉ có thể thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình thông qua hình thức 
sau:
 - Các quyền và nghĩa vụ của ông dân không tự phát sinh hay chấm dứt nếu 
không có một văn bản, quyết định áp đụng pháp luật của các cơ quan nhà nước 
có thẩm quyền
 - Cơ quan nhà nước ra quyết định xử lý người vi phạm pháp luật hoặc giải 
quyết tranh chấp giữa các cá nhân tổ chức. Căn cứ vào các quyết định của cơ 
quan nhà nước có thẩm quyền, người vi phạm pháp luật hoặc các bên tranh 
chấp phải thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.
 Ngành luật : Là tổng hợp các quy phạm pháp luật nhằm điều chỉnh các quan 
hệ xã hội phát sinh trong một lĩnh vực nhất định của đời sống xã hội.
 Bộ luật tố tụng là tổng hợp các quy phạm pháp luật quy định trình tự thủ tục 
giải quyết các vụ án dân sự , hình sự, hành chính, hôn nhân và gia đình.
 Quy định các quyền tự do cơ bản của công dân thuộc phạm vi điều chỉnh của 
bộ luật dân sự, nhưng giải quyết các vụ án hình sự lại thuộc phạm vi điều chỉnh 
của Bộ luật tố tụng hình sự.
 Bộ luật hình sự chỉ quy định thế nào là tội phạm và các hình phạt tương ứng 
với loại hình tội phạm đó.
 Nguyễn Thanh Hải- giáo viên THPT Vĩnh Lộc 9