Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp hạn chế tình trạng lạm dụng son môi ở nữ sinh trường THPT Ngô Gia Tự - Lập Thạch - Vĩnh Phúc

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
 TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ
 ------***------
 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
 Tên sáng kiến :
GIẢI PHÁP HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG LẠM DỤNG SON MÔI Ở NỮ SINH 
 TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ - LẬP THẠCH - VĨNH PHÚC
 Tác giả sáng kiến: Lê Minh Hạnh
 Trường THPT Ngô Gia Tự- Lập Thạch- Vĩnh Phúc
 Mã Sáng kiến: 12. 65. 01
 Lập Thạch, Tháng 02 năm 2020 kéo theo việc sử dụng son môi ở nữ sinh. 
 Đẹp, các nữ sinh sẽ được nhiều bạn trai để ý, sẽ luôn phải chú tâm đến nhan sắc 
của mình, dành thời gian tìm hiểu và cập nhật các xu hướng làm đẹp đang là thời 
thượng trong giới trẻ Hệ lụy là yêu sớm, là xao nhãng học tập, thích sống ảo, 
thích nổi tiếng.
 Tô son không bị coi là xấu nhưng tô son lòe loẹt quá mức sẽ làm mất đi vẻ hồn 
nhiên, trong sáng của lứa tuổi học trò. Để có son môi, nữ sinh cũng phải đầu tư một 
khoản không nhỏ về cả thời gian và tài chính, thậm chí phải tìm mọi cách để có tiền 
mua son phấn Đặc biệt, với sự non nớt kinh nghiệm cũng như tài chính, các em 
rất dễ mua phải mỹ phẩm giả, hàng nhái, kém chất lượng. Vấn đề này, không phải 
mới khi báo chí đã từng nêu: “Phần lớn khách hàng tiêu thụ mỹ phẩm giá rẻ là học 
sinh, sinh viên, những người chưa có hoặc thu nhập chưa ổn định”.
 Son nhiễm chì, mỹ phẩm nhiễm chất cấm, khi sử dụng ngấm vào da, vào máu 
đang ảnh hưởng tới sức khỏe của người dùng. Đó là chưa kể, việc thiếu kĩ năng làm 
đẹp và thẩm mỹ, sau trang điểm, chúng ta có một khuôn mặt phản cảm hơn là đẹp.
 Vấn đề son môi với nữ sinh là đáng lưu tâm, thậm chí đáng báo động trong 
chốn học đường ngày nay. Nhiều nhà trường có quy định cấm tô son, song điều đó 
chưa hoàn toàn được ủng hộ. Đã có nhiều câu chuyện dở khóc dở cười về chuyện 
son môi của nữ sinh. Người đồng tình, người phản đối, chủ nhân của những cặp 
môi xinh thì bức xúc trước quy định cấm tô son
 Trường THPT Ngô Gia Tự là trường nằm trong khu vực thị trấn, trung tâm 
huyện lỵ, học sinh có điều kiện giao lưu văn hóa, do vậy tình trạng lạm dụng son 
môi tương đối phổ biến. Đứng từ góc độ nhà giáo, tôi cũng không ít lần trăn trở về 
điều này. Nên hay không nên cấm nữ sinh tô son? Làm thế nào để các em hiểu 
được nhà trường là nơi để học tập, rèn luyện nhằm phát triển nhân cách, phấn đấu 
vì lý tưởng, mục tiêu phát triển nghề nghiệp tương lai, chứ không phải là môi 
trường để khoe sắc? Làm đẹp là nhu cầu của mỗi người, nhưng ở mức nào, ở đâu 
vào thời điểm nào cho phù hợp?... Những trăn trở trên đã thôi thúc tôi viết sáng 7. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN
7.1 NỘI DUNG
7.1.1 THỰC TRẠNG SỬ DỤNG SON MÔI CỦA NỮ SINH HIỆN NAY
 Các nữ sinh hiện nay rất thoải mái trong việc phấn son đi học, ít em nào dám 
đến trường với mặt mộc hoàn toàn.
 Nếu như 10 năm trước, “các 9x đời đầu” vẫn còn khá lạ lẫm với chuyện trang 
điểm khi đi học thì nay, “teen girl 10x” rất thoải mái trong việc mang phấn son đến 
học đường. Các cô gái hiện đại không ngại tô điểm cho nhan sắc dù đang khoác lên 
mình chiếc áo trắng. Phấn có thể không đánh nhưng son môi nhất quyết không thể 
thiếu là tiêu chí của nhiều “teen girl”. Dù trong môi trường học đường nhưng con 
gái vẫn muốn mình xinh yêu hơn bằng một đôi môi tươi tắn.
 Ngay từ khi mới bước vào độ tuổi cấp 2, nhiều nữ sinh đã quen với việc làm đẹp. 
Các nữ sinh cấp 3 cũng rất tự tin khi tô son đậm, thậm chí cả kẻ mắt, lông mày cầu 
kỳ lúc đi học.
 Nhiều nữ sinh sớm tập tành trang điểm và còn bày tỏ mong muốn trở thành các 
“beauty blogger”() trong tương lai. Đôi môi tươi màu, bầu má hồng hồng không còn 
lạ lẫm với các nữ sinh lúc đến trường.
 Trên một trang báo mạng, tôi có được thông tin: “Chị Mai ở Hà Nội có hai cô 
con gái 12 tuổi và 10 tuổi rất thích làm điệu. Mỗi lần đưa các bé đi đám tiệc, mẹ 
đều trang điểm cho con thật đẹp để không bị mang tiếng nhà quê. Khổ nỗi son môi 
dễ phai, chỉ ăn một lát là trôi hết. Tôi đi chợ mua cho con cây son gần 50.000 đồng 
để các cháu tự thoa khi môi phai màu, chị Mai thuật lại.
 Cách đây khoảng một tháng, cô con gái lớn liên tục kêu đau rát môi, da bong tróc 
và chảy máu, chị Mai đưa bé đến bệnh viện khám mới biết bé bị kích ứng da do son 
môi. Sau một tuần bé uống và bôi thuốc theo toa, đồng thời ngưng sử dụng son, các cho men răng và gây sâu răng. Trong mỹ phẩm kém chất lượng, hàm lượng các chất 
này thường cao hơn gấp nhiều lần.
Các chuyên gia cảnh báo nguy cơ nhiễm độc hóa chất, nhất là nhiễm độc chì từ son 
môi ngày càng gia tăng. Kim loại này rất độc, đã bị cấm sử dụng, song một số nhà 
nhà sản xuất vẫn trộn vào son môi để tăng độ bám dính.
 Các chuyên gia khuyến cáo, chì là chất độc thần kinh nguy hiểm, chỉ cần liều 
lượng rất nhỏ cũng có thể gây ngộ độc, sử dụng lâu dài sẽ gây rối loạn ngôn ngữ, 
hành vi và trí tuệ. Đặc biệt chì có hại cho trẻ em bởi làn da còn non nớt, trẻ nhỏ lại 
có thói quen liếm môi thường xuyên càng làm cho hóa chất đi vào cơ thể nhiều hơn. 
Hầu hết loại son lâu trôi đều chứa chất propylen glycol, có hại cho não, gan, thận, 
thậm chí gây ung thư.
 Bác sĩ Lộc cũng cảnh báo tình trạng sâu răng ở những người sử dụng các loại 
son dưỡng môi có chứa dầu cứng (một chất làm phế tích men răng) ngày càng gia 
tăng. Sử dụng thường xuyên với hàm lượng lớn, chất paraffin có trong son sẽ dính 
vào bề mặt răng, gắn kết và tạo điều kiện cho vi khuẩn truyền nhiễm phát triển, tạo 
nên các vết nứt nhỏ trong men răng, lâu ngày dẫn đến sâu răng. 
 Việc sử dụng mỹ phẩm trong đó có son môi là những vấn đề kéo theo nhiều hệ 
quả. Tuy nhiên đây là nhu cầu không thể thiếu của phụ nữ nhất là giới trẻ. Sử dụng 
hợp lí, khoa học, có hiểu biết sẽ giúp phụ nữ đẹp hơn, quyến rũ hơn song việc lạm 
dụng(sử dụng quá mức, quá giới hạn cho phép) đã gây ra nhiều hệ lụy khôn lường, 
nhất là với lứa tuổi học đường. 
7.1.2 THỰC TRẠNG LẠM DỤNG SON MÔI Ở NỮ SINH TRƯỜNG THPT 
NGÔ GIA TỰ
 Theo các tiêu chí cơ bản để đánh giá về thực trạng sử dụng son môi của nữ sinh 
như: 
 - Vì sao nữ sinh thích sử dụng son môi ?
 - Tỉ lệ nữ sinh sử dụng son môi? Việc dùng son của nữ sinh đã trở thành một hành vi phổ biến. Không khó khi bắt 
gặp các nữ sinh tô son. Qua điều tra, tôi được biết, có nhiều em mặc dù thích nhưng 
vì rất xấu hổ nên không dám tô son khi đi ra ngoài. Một điều dễ nhận thấy là khi đã 
từng một lần tô son thì sự e ngại sẽ giảm đi. Có trường hợp, ban đầu nữ sinh đó được 
bạn tô son cho để chụp ảnh, khi soi gương thấy mình gần như một người khác, xinh 
đẹp, tươi tỉnh, thần thái. Lần đầu ấy khiến bạn rất thích thú, nhận ra hiệu quả của son 
môi với việc làm đẹp. Từ đó trở đi, em đó luôn luôn tô son. Hôm nào không có son 
trên môi sẽ ấy không tự tin ra khỏi nhà. Mẹ em ấy bề ngoài thì cấm nhưng bên trong 
lại ngầm đồng tình nên bạn ấy không ngại. Sẵn gia đình có điều kiện kinh tế, các chị 
gái đã trưởng thành cũng luôn dùng son nên bạn ấy nhanh chóng coi việc dùng son 
là điều bình thường. Nhà trường cấm nữ sinh trang điểm lòe loẹt khi đến trường, mẹ 
em ấy cũng đã từng cam kết với giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở con mình nhưng chỉ 
được một thời gian ngắn là mọi chuyện lại đâu vào đấy. Nói như một số người là “đã 
ăn vào máu rồi” sửa sao được. 
 Nhiều nữ sinh còn trang điểm lòe loẹt vì muốn khẳng định cá tính và để nổi trội 
hơn các bạn, có khi a dua theo bạn, thấy bạn trang điểm, mình cũng học theo.
 Lớp trưởng 10A1(năm học 2018- 2019) cho biết: “Lớp em cũng có một số bạn gái 
hay trang điểm đậm khi đến lớp. Thời gian đầu khi bạn ấy trang điểm, bọn em còn 
bàn tán, bình phẩm và thấy khó chịu vì không phù hợp, nhưng giờ thì tụi em quen 
mắt rồi, tuy vẫn không thoải mái khi tiếp xúc. Thầy cô từng nhắc nhở mà chẳng hiểu 
sao các bạn ấy vẫn vậy.”
 Xu hướng tô son của nữ sinh cũng rất đặc biệt. Trong khi người trưởng thành chỉ 
thích màu son nhẹ nhàng, tự nhiên, thì các bạn lại thích tô thật đậm. Không quá lạ 
khi ra đường thấy quá nhiều nữ sinh với cặp môi đỏ chót. Nếu da trắng, tô son đậm 
không có gì đáng nói, nhưng nếu da tối màu mà tô đậm thì thật khó nhìn, chưa muốn 
nói đến phản cảm. Nữ sinh đang tuổi dậy thì, vẻ đẹp đang vào độ phát triển, chưa cần 
trang điểm đã đẹp rồi, thế nhưng các em ấy vẫn cứ trang điểm. Có những nữ sinh gần 
như không bao giờ để môi tự nhiên. Gặp các em ấy, ấn tượng đầu tiên là màu môi, 
đỏ đậm, nổi bật. Theo các em ấy thì đó là xu hướng đánh son của giới trẻ, tô son đỏ tư vấn sức khoẻ cộng đồng trong một bài phóng sự đã nhận xét, việc các em còn 
nhỏ tuổi nhưng thích đua đòi, chải chuốt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến vệc học tập. Vì 
thế, các em cần phải biết tiết chế trong cách ăn mặc, trang điểm để giúp mình đẹp 
hơn chứ không phải xấu đi trong mắt người khác. Ở độ tuổi học sinh, việc các em 
cần đầu tư và tập trung đó là trau dồi và tích luỹ kiến thức, chứ không phải là chăm 
chút cho vẻ bề ngoài. Bên cạnh đó, việc mua phải những loại mỹ phẩm trôi nổi, 
kém chất lượng có thể gây nguy hiểm cho làn da non nớt của các em. 
 Có thể nói, hầu hết nữ sinh đều thích làm đẹp, thích tô son, tuy nhiên vì chưa có 
kinh nghiệm, cũng lại chưa được hướng dẫn cẩn thận nên nhiều khi làm đẹp mà 
thành kệch cỡm, phản cảm, gây ngại ngần cho người đối diện. Hơn thế nữa, hầu hết 
các em đều chỉ đánh son vì tò mò, vì adua, vì thích người khác chú ý. Khi tô son 
cũng tô theo trào lưu, xu hướng của giới trẻ mà không quan tâm đến có hợp với 
màu da, hình thể của mình không. Ngay cả tô son vào khi nào, hoàn cảnh nào cũng 
chưa xác định được. Dù bị cấm nhưng thích là làm, các bạn chưa hiểu được bao hệ 
lụy từ việc tô son, cũng chẳng quan tâm đến thái độ, cách nhìn của người khác về 
mình. 
 Những nữ sinh thường xuyên tô son luôn có những biểu hiện tâm sinh lí khá 
biệt so với bạn bè. Những nữ sinh này đều quan tâm nhiều hơn tới nhan sắc, vẻ 
ngoài. Không lạ khi các bạn ấy luôn mang sẵn trong cặp sách gương, lược, son, 
phấn. Các em thường xuyên lấy gương ra soi, thậm chí cả trong giờ học cũng lén 
soi. Ra chơi, trong giờ thể dục, lúc giáo viên không để ýlà các bạn ấy lại soi 
gương, tô thêm tí son. Vì rất quan tâm đến nhan sắc nên các em ấy không chỉ dùng 
son mà còn dùng nhiều mỹ phẩm khác nữa. Có những khi cầu kì như lên sân khấu 
hay tham gia các sự kiện lớn. Điều này làm mất đi vẻ đẹp trẻ trung hồn nhiên của 
tuổi học trò.
 Những nữ sinh tô son thường thần tượng một cách thái quá những nhóm nhạc trẻ 
(Kpop, Vpop). Các em lên mạng xã hội để bày tỏ niềm yêu thích, tìm mọi cách 
cày view cho những ca khúc mới ra đời, là thành viên của các nhóm fanHọ bắt 
trước cách tô son, ăn mặc, trang điểm của họdù không phù hợp. Vào phòng của Khi sử dụng son, các em ít quan tâm đến những ảnh hưởng về sức khỏe, những 
cảnh báo về chất gây hại. Cũng ít quan tâm đến suy nghĩ, thái độ của người khác với 
mình. Những nữ sinh này nằm trong trào lưu thích là làm.
 Về xu hướng chọn nghề trong tương lai, hầu hết những nữ sinh này đều thích 
những nghề liên quan đến làm đẹp, kinh doanh, xã hội và công chúng. Các em không 
thích lĩnh vực nghiên cứu và những nghề liên quan đến khoa học, kĩ thuật. Nhiều em 
khi được hỏi đã trả lời rằng: Phụ nữ không cần giỏi, chỉ cần nhan sắc, có nhan sắc dễ 
thành công. Vẫn về điều này, một em chia sẻ : “em chỉ cần lực học trung bình, khá 
chút thì càng tốt, có tấm bằng tốt nghiệp THPT là được, sau này ra ngoài tìm cơ hội, 
kiếm được ông chồng đại gia thế là yên tâm”. Quả thật, quan niệm của một số em tuy 
có vẻ thực dụng, thiếu nỗ lực và lí tưởng sống song lại rất phổ biến, nhất là trong thời 
điểm hiện nay, khi mà vấn đề nghề nghiệp cho sinh viên tốt nghiệp đã lên đến mức 
báo động. 
 Thích trang điểm những nữ sinh này rất bất bình với quy định cấm đánh son khi 
tới trường. Các em phản ứng gay gắt, có thái độ chống đối, bao biện, hành vi đối phó 
(qua cổng trường, bị kiểm tra thì lau đi, hết kiểm tra lại tô lên, gặp giáo viên khó tính, 
hay xử lí việc này không dám tô son, giáo viên dễ tính, đồng tình với viêc làm đẹp là 
lại tô đậm. Vì đã là thói quen nên khó bỏ. Các em có thể không sử dụng trong trường 
nhưng ra khỏi trường là lại sử dụng. Ngay cả trong lớp, vẫn lén lút tô son.
 Như vậy, tuy chưa nghiên cứu được một cách đầy đủ, công phu nhưng tôi đã có 
một cái nhìn tương đối đầy đủ về thực trạng sử dụng son môi một cách thái quá ở nữ 
sinh. 
 Những biểu hiện trong hành vi lạm dụng son môi của nữ sinh ảnh hưởng không 
nhỏ tới nhận thức, quan niệm sống, mục đích sống và lí tưởng của tuổi trẻ. Nếu hiện 
tượng này lan rộng thành một trào lưu khó kiểm soát sẽ gây những hệ quả khôn lường. 
Qua trình trưởng thành về tâm sinh lí lứa tuổi sẽ bị thay đổi so với quy luật, mục tiêu 
giáo dục phôt thông khó đạt được. Đây là vấn đề đáng trăn trở của thầy cô, gia đình 
và các cấp quản lí trong các nhà trường phổ thông.