Sáng kiến kinh nghiệm Dạy chuyên sâu môn Lịch sử lớp 12

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
DẠY CHUYÊN SÂU MÔN 
 LỊCH SỬ LỚP 12 chuyên sâu một vấn đề lịch sử, phát huy tính năng động, sáng tạo của
học sinh chuyên sử.
V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu:
 Nâng cao chất lượng học tập các chuyên để đáp ứng cho yêu cầu 
thi học sinh giỏi cấp quốc gia, thi đại học của học sinh yêu thích bộ môn 
lịch sử.
 ****
 PHẦN NỘI DUNG
 ****
I. Cơ sở lý luận
- Mục tiêu giáo dục: là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, 
có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với 
lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; Hình thành và bồi dưỡng 
nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây 
dựng và bảo vệ Tổ Quốc (Qui định tại điều 2- Luật Giáo dục). Điều này 
đòi hỏi chúng ta phải nhận thức đầy đủ nhiệm vụ vẻ vang của mình để ra 
sức cải tiến và nâng cao chất lượng về mọi mặt công tác trước tiên là 
công tác giảng dạy bộ môn lịch sử nhất là lớp chuyên và bồi dưỡng học 
sinh giỏi cấp quốc gia.
- Mục tiêu bộ môn:
 + Về kiến thức:
 * Cung cấp kiến thức lịch sử ở chương trinh nâng cao lớp 12 THPT, 
học sinh được học sâu những sự kiện cơ bản trong quá trình phát triển 
của lịch sử thế giới và lịch sử dân tộc
 * Tiếp tục bồi dưỡng học sinh giỏi bộ môn lịch sử về kiến thức và kĩ 
năng, tạo hứng thú say mê học tập, tìm hiểu lịch sử cho học sinh. - Ngay khi nhận lớp tôi đã tiến hành các bước nhằm nắm phương pháp
học tập của từng em.
2. Lập kế hoạch cho việc nâng cao chất lượng học tập lớp chuyên 
sử trong năm học 2009 - 2010
 - Thống kê các yêu cầu đã điều tra cơ bản.
 - Lập kế hoạch giảng dạy - căn cứ vào kế hoạch chung của trường và 
tình hình thực tế của lớp qua quá trình điều tra cơ bản để lập kế hoạch 
cho phù hợp.
 - Đề ra những biện pháp và chỉ tiêu phấn đấu.
3. Các biện pháp được tiến hành:
3.1. Tìm ra nguyên nhân chất lượng giải học sinh giỏi lịch sử lớp 12 năm
học 2008 - 2009 chưa cao (Chỉ đạt 3 giải khuyến khích) là do:
- Phía giáo viên:
 + Còn nặng về cung cấp kiến thức cơ bản, chưa dạy chuyên sâu.
 + Có rèn luyện kĩ năng nhưng còn hạn chế vì không có quỹ thời gian.
- Phía học sinh:
 + Chưa làm việc một cách độc lập, chưa chú trọng sưu tầm và sử dụng 
các loại tư liệu lịch sử, làm bài, thực hành, do áp lực các môn học khác 
để đáp ứng cho yêu cầu của các kì thi.
 + Khả năng phân tích, đánh giá, so sánh, tổng hợp còn hạn chế.
 + Học sinh ít đặt vấn đề và giải quyết vấn đề trong quá trình học tập.
 3.2. Đề ra kế hoạch:
 - Đối với giáo viên:
 + Cung cấp kiến thức cơ bản, kết hợp dạy chuyên sâu.
 + Rèn luyện kĩ năng tự học, tự nghiên cứu cho học sinh.
 + Nghiên cứu chương trình chuyên sâu và đề ra phương pháp thích
hợp để kích thích và tạo sự hứng thú nghiên cứu, học tập của học sinh.
 - Đối với học sinh: + Kháng chiến chống Pháp với chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954.
 + Kháng chiến chống Mĩ cứu nước 1954 - 1975.
 B.2. Kĩ năng:
 - Biết sử dụng bản đồ, các loại đồ dùng trực quan qui ước, tài liệu tham
 khảo.
 - Biết lựa chọn các sự kiện tiêu biểu và khai thác ý nghĩa của sự kiện 
 đó.
 - Biết lập bảng thống kê về các sự kiện tiêu biểu, lập bảng so sánh.
 C. Nội dung và biện pháp tiến hành:
 Nội dung Biện pháp tiến hành
C.1. Những tiền đề lịch sử - Cho HS hoạt động cá nhân: Phân tích những 
dẫn tới sự bùng nổ và phát chuyển biến của tình hình thế giới sau chiến 
triển phong trào giải phóng tranh thế giới thứ hai có ảnh hưởng đến phong 
dân tộc thế giới từ sau trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở châu Á, 
chiến tranh thế giới thứ châu Phi và khu vực Mĩ la tinh.
hai: - Cho HS hoạt động nhóm đôi:
- Thuộc địa là nơi tập trung Phân tích vấn đề chuyên sâu: Thuộc địa là 
mọi mâu thuẫn cơ bản nhất , nơi tập trung mọi Mâu thuẫn cơ bản nhất của 
chủ yếu nhất của thời đại. thời đại. Qua đó, tạo sự thích thú, tìm tòi khám 
 phá ở học sinh mà ở chương trình bình thường 
 trong giáo khoa nâng cao, thời gian không cho 
 phép thực hiện. Từ đó, chúng ta có thể giúp 
 nâng cao được khả năng phân tích và hiểu thấu 
 đáo vấn đề cho học sinh hơn.
 - Cho HS hoạt động cá nhân: chuyên sâu Tại 
- Sự thất bại của chủ nghĩa sao chủ nghĩa tư bản thắng lợi trong chiến tranh 
phát xít, sự suy yếu của chủ thế giới thứ II mà sau chiến tranh lại suy yếu?
nghĩa tư bản. Hs thấy được hệ quả tất yếu của quá trình phát Đông Nam -10/1945 nước Lào 
 Á. tuyên bố độc lập,
 -4/7/1946 Phi-lip-pin
 độc lập,
 -1947 Cách mạng Ấn 
 Độ,
 -4/1/1948 Miến Điện,
 - 1/10/1949 Cộng hòa 
 nhân dân Trung Hoa 
 ra đời Hệ thống 
 XHCN nối liền Âu-
 Á.
 1949 - Phong - 26/1/1950 Ấn độ 
- Từ 1949 1954: Phong 1954 trào giải tuyên bố độc lập và 
trào giải phóng dân tộc tiêp phóng dân thành lập nước cộng 
tục phát triển và giành thắng tộc tiếp tục hòa .
lợi ở châu Á. phát triển - 1954 chiến thắng 
 và giành Điện Biên Phủ ở Việt 
 thắng lợi ở Nam Làm sụp đổ 
 châu Á. hệ thống thuộc địa 
 của chủ nghĩa thực
 dân kiểu cũ.
Từ 1954 1960: Phong Trào 
phát triển ở châu Phi và khu 
vực Mĩ la tinh. kênh đào Pa-na-ma.
C.3. Đặc điểm của phong 
trào giải phóng dân tộc sau - Cho HS hoạt động cá nhân: chuyên sâu Phân 
chiến tranh thế giới thứ tích đặc điểm chung của phong trào giải phóng 
hai: dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai.
C.3.1. Đặc điểm chung: - Sự thức tỉnh mạnh mẽ của các dân tộc thuộc địa
- Sự thức tỉnh mạnh mẽ của và phụ thuộc.
các dân tộc thuộc địa và phụ +Từ sau chiến thắng Điện Biên Phủ ở Việt Nam 
thuộc. 1954, đặc biệt đối với châu Phi.
 +Từ 1960, phong trào bùng lên mạnh mẽ ở Mĩ la
 tinh.
 - Tính chất quần chúng ngày càng sâu rộng.
 +Lãnh đạo cách mạng bao gồm nhiều giai cấp
- Tính chất quần chúng ngày tầng lớp khác nhau.
càng sâu rộng. +Lực lượng là quần chúng nhân dân.
 - Các hình thức đấu tranh đòi độc lập phong phú, 
 quyết liệt.
- Các hình thức đấu tranh đòi +Đấu tranh vũ trang.
độc lập phong phú, quyết liệt. +Đấu tranh chính trị, ngoại giao
 - Cuộc đấu tranh giành độc lập gắn liền với 
 phong trào cộng sản, công nhân và các lực lượng 
- Cuộc đấu tranh giành độc tiến bộ.
lập gắn liền với phong trào 
cộng sản, công nhân và các - Cuộc đấu tranh đòi độc lập về kinh tế phát
lực lượng tiến bộ. triển mạnh mẽ.
- Cuộc đấu tranh đòi độc lập -Cho HS hoạt động nhóm đôi: chuyên sâu
về kinh tế phát triển mạnh Phân tích đặc điểm của phong trào giải phóng
mẽ. dân tộc sau chiến tranh thế giới thứ hai ở Đông đấu tranh đấu tranh tranh vũ trang
- Mục tiêu đấu tranh. chính trị, kết hợp đấu
 hợp pháp. tranh chính trị.
- Hình thức và phương pháp 
đấu tranh.
 C.3.4. Vai trò và vị trí của - Cho HS hoạt động nhóm đôi - chuyên sâu
 phong trào giải phóng dân Học sinh lập bảng thống kê theo các tiêu 
 tộc của Việt Nam trong chí sau:
 cuộc đấu tranh giải phóng CM VN Vai trò Vị trí
 dân tộc trên thế giới. Cuộc -Góp phần mở -Là cuộc đấu 
-Cuộc cách mạng tháng Tám cách ra thời kì tan tranh đầu tiên 
Năm1945. mạng rã của chủ dưới sự lãnh 
 tháng nghĩa thực dân đạo của một 
 Tám trên thế giới. chính đảng của
 Năm1945 giai cấp vô sản.
 Chiến -Xác định khả -Là “mốc vàng 
 thắng năng của các lịch sử” mở 
-Chiến thắng Điện Biên Phủ Điện dân tộc thuộc đầu cho sự cáo 
năm 1954. Biên địa trong việc chung của chủ 
 Phủ đánh bại chủ nghĩa thực dân
 năm1954 nghĩa. cũ trên thế giới.
 Thắng -Là nguồn cổ -Đập tan cuộc 
 lợi vũ mạnh mẽ phản kích lớn 
-Thắng lợi của cuộc kháng của đối với cuộc nhất của đế 
chiến chống Mỹ, cứu nước cuộc đấu tranh quốc Mĩ vào
năm 1975. kháng chống chủ các lực lượng - Bối cảnh quốc tế sự sụp đổ trật tự hai cực Ianta: Chiến tranh lạnh chấm
 dứt, thế giới bước vào hòa dịu, sự khủng hoảng ở Liên Xô và Đông Âu.
 - Quá trình sụp đổ của trật tự hai cực Ianta: Sự xoáy mòn những qui định 
 của trật tự hai cực, sự thay đổi của thế giới, những biểu hiện về sự sụp 
 đổ.
 - Vì sao trật tự này sụp đổ.
 - Xu thế thiết lập trật tự thế giới mới.
 B.2. Kĩ năng:
 - Biết sử dụng bản đồ, các loại đồ dùng trực quan , tài liệu tham khảo.
 - Biết lựa chọn các sự kiện tiêu biểu và khai thác ý nghĩa của sự kiện đó.
 - Biết lập bảng thống kê về các sự kiện tiêu biểu, lập bảng so sánh.
 C. Nội dung và biện pháp tiến hành:
 Nội dung Biện pháp tiến hành
 C.1.Những thỏa thuận giữa ba - Cho HS hoạt động cá nhân - chuyên sâu
cường quốc ở Hội nghị Ianta và tình Phân tích khái quát tình hình thế giới
hình quốc tế sau chiến tranh thế giới sau chiến tranh thế giới thứ hai:
thứ hai:
 - Khái quát tình hình quốc tế khi - Sử dụng bản đồ thế giới, xác định các
chiến tranh thế giới thứ hai chấm dứt. khu vực chịu ảnh hưởng của Liên Xô và Mĩ
 - Những thỏa thuận Xô- Mĩ- Anh ở Rèn kĩ năng cho HS, giúp các em hình 
Ianta, ý nghĩa của những thỏa thuận thành khái niệm hai phe, hai cực, sự đối 
Ianta đối với sự phát triển của tình đầu Đông- Tây.
hình quốc tế.
 C.2.Sự thiết lập trật tự thế giới mới - Cho HS hoạt động nhóm: - chuyên sâu 
sau chiến tranh thế giới thứ hai: Tìm hiểu về Liên hợp quốc với các nội 
 - Thành lập Liên hợp quốc. dung:
 +Hoàn cảnh ra đời và sự thành lập. Nội dung Kế hoạch Kết quả năm học 2009-2010
 Học kì I Học kì II Cả năm
 Học lực Giỏi 60% 100%
 Khá 40% 0%
 T.Bình
- Kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi:
 Nội dung Kế Kết quả
 hoạch Nhất Nhì Ba KK
 Cấp Tỉnh 5 0 1 1 3
 HSG Cấp quốc gia 3 0 1 2
 ĐBSCL 2 3
- HS đã vận dụng kiến thức và kĩ năng vào bài làm trong các kì thi đạt 
 hiệu quả cao nhất là kì thi học sinh giỏi quốc gia có một câu thuộc 
 chuyên đề I.
- Vận dụng tốt kiến thức vào cuộc sống và tạo cho các em kĩ năng sống
 cần thiết trong thời đại hội nhập.
 PHẦN KẾT LUẬN
 ****
 I. Những bài học kinh nghiệm:
 - Làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phải có tâm huyết, yêu người, 
 yêu học sinh, có tinh thần trách nhiệm, chịu khó tìm tòi sáng tạo trong 
 công tác chuyên môn.
 - Có kế hoạch phù hợp với đối tượng học sinh để đề ra biện pháp phù 
 hợp, từng lúc phải bổ sung điều chỉnh kế hoạch để đạt hiệu quả cao 
 nhất.